Tài liệu này nhằm mục đích gia tăng nhận thức của phụ nữ có thai về các loại thực phẩm và sản phẩm không an toàn cần tránh hoặc cần hạn chế trong thai kỳ và sau khi sinh con. Đôi khi những thay đổi nhỏ mà người mẹ thực hiện có thể giúp làm tăng cơ hội thai kỳ khỏe mạnh, mẹ khỏe, con khỏe.
Chỉ khi cần
- Chụp X-quang phổi hoặc răng thường là an toàn nhưng bạn chỉ nên chụp một phim nếu cần. Tránh chụp X-quang răng định kỳ trong thời gian mang thai.
- Nếu bạn chụp X-quang:
- Hãy báo cho kỹ thuật viên chụp X-quang biết bạn đang mang thai.
- Luôn đeo tạp dề chì để tự bảo vệ.
–0–
#2 Ăn cá trong thời gian mang thai có an toàn không?
An toàn cho hầu hết các loại cá
- Cá cung cấp protein, sắt và các chất béo lành mạnh giúp não và mắt của trẻ phát triển. Phụ nữ mang thai được khuyến cáo ăn 2 bữa cá mỗi tuần (150g).
- Cá ngừ đóng hộp an toàn cho thai phụ. Không ăn quá 300g cá ngừ đóng hộp mỗi tuần.
- Một số loại cá, như cá ngừ tươi và đông lạnh, cá kiếm… chứa hàm lượng thủy ngân cao, có thể gây độc cho em bé. Không nên ăn quá hai bữa cá này mỗi tháng (150 g).
- Tránh các loại sushi làm từ cá sống hay cá hồi hun khói.
- Tránh ăn hàu sống.
–0–
#3 Ăn gan trong thời gian mang thai có an toàn không?
Thận trọng
- Gan chứa hàm lượng Vitamin A rất cao, có thể gây dị tật bẩm sinh cho con nếu mẹ ăn quá nhiều.
- Phụ nữ có thai nên hạn chế lượng gan và sản phẩm gan (ví dụ ba tê gan) ăn vào trong ba tháng đầu của thai kỳ ở mức ≤ 1 bữa (75 g) mỗi tuần. Sau ba tháng đầu, ăn gan điều độ không gây nguy hiểm gì.
- Gan gà tây và gan bê có hàm lượng Vitamin A cao nhất.
–0–
#4 Ngủ ở tư thế nằm sấp có an toàn cho phụ nữ có thai ?
An toàn trong những tháng đầu của thai kỳ
- Nằm sấp sẽ tạo áp lực lên tử cung đang ngày càng phát triển của thai phụ. Tư thế này có thể gây khó chịu khi bụng bạn lớn lên.
- Tránh nằm ngửa sau 16 tuần. Khi tử cung lớn dần lên, nó bắt đầu chèn ép các mạch máu quan trọng chạy phía sau dạ dày và làm giảm tuần hoàn máu của thai nhi.
- Phụ nữ có thai nên nằm ở tư thế nghiêng. Nằm nghiêng cuộn tròn giúp cột sống được thư giãn ở tư thế tự nhiên nhất. Những nghiên cứu gần đây trên động vật cho thấy não sẽ tẩy rửa chất thải dẫn tới các bệnh như Alzheimer hay Parkinson tốt hơn khi bạn nằm nghiêng so với khi nằm ngửa hay nằm sấp.
- Nầm nghiêng trái là tốt nhất vì tư thế này giúp cải thiện tuần hoàn đi tới thai nhi và ngăn tử cung đang phát triển chèn ép lên gan. Chú ý giãn người ra một chút. Cuộn tròn chặt như trái bóng sẽ gây hạn chế cho phổi và cơ hoành. Lưng thả lỏng giúp động tác thở được thực hiện dễ dàng hơn.
- Bạn có thể thay đổi tư thế từ trái sang phải nếu không thích nằm nghiêng trái lâu, nhưng chú ý không nằm ngủ quá lâu ở tư thế nghiêng phải.
–0–
#5 Dọn khay vệ sinh cho mèo có an toàn cho phụ nữ có thai?
Không an toàn
- Phân của mèo được thả rông ngoài trời có thể chứa ký sinh trùng gây bệnh toxoplasmos. Phụ nữ có thai cũng có thể nhiễm bệnh này do ăn thịt sống hay thịt chưa nấu chín, rau xanh và nước uống nhiễm bẩn.
- Mắc bệnh toxoplasmos trong khi có thai làm tăng nguy cơ sinh con dị tật, trong đó có mù lòa và tổn thương não.
-
Tốt nhất là nhờ ai đó dọn khay vệ sinh giúp bạn hoặc đeo găng và rửa tay ngay sau khi dọn khay vệ sinh.
-
Đeo găng tay cao su khi làm vườn vì nhiều chú mèo thích giấu phân trong đất vườn.
#6 Nhuộm tóc có an toàn cho phụ nữ có thai?
An toàn nếu rất cẩn trọng
Hầu hết các nghiên cứu cho thấy thuốc nhuộm tóc là an toàn nếu chỉ dùng thỉnh thoảng trong thời gian có thai. Bác sĩ có thể khuyên bạn đợi đến quý hai của thai kỳ mới nhuộm tóc và sẽ tốt hơn nữa nếu bạn không nhuộm tóc trong suốt thời gian mang thai.
Để tăng độ an toàn:
- Sử dụng thuốc nhuộm bán vĩnh viễn (thuốc không thấm vào thân tóc và có thể kéo dài màu tóc từ 5-10 lần gội).
- Tiến hành nhuộm tóc ở nơi thoáng khí.
- Kiểm tra phản ứng dị ứng trước khi bắt đầu nhuộm.
- Tuân thủ nghiêm ngặt chỉ dẫn trên bao bì.
- Đeo găng tay khi nhuộm tóc.
- Không để hóa chất trên tóc lâu hơn chỉ định trên hướng dẫn.
- Gội sạch da đầu sau khi nhuộm tóc.
–0–
#7 Sử dụng bồn tắm nước nóng trong thời gian mang thai có an toàn?
- Bồn tắm nước nóng có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể của bạn và nếu điều này xảy ra trong một thời gian dài, đặc biệt là trong ba tháng đầu của thai kỳ, nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi có thể tăng.
- Bồn tắm nước nóng cũng có thể khiến bạn bị mất nước, ngất xỉu.
- Phụ nữ có thai cần tránh phòng xông hơi hoặc tắm nước quá nóng.
- Tắm nước ấm là cách thư giãn an toàn hơn.
#8 Đi bơi có an toàn cho phụ nữ có thai?
- Hoạt động thể chất tốt cho phụ nữ có thai khỏe mạnh. Bơi là một hoạt động tuyệt vời vì nó cho phép bạn nổi trên mặt nước, giảm áp lực lên khớp.
- Các hoạt động an toàn khác bao gồm đi bộ, tập yoga. Hãy trao đổi với bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động thể chất nào mà bạn chưa từng tham gia trước khi mang thai.
- Lợi ích của luyện tapạ trong thời gian mang thai:
- Giúp bạn thư giãn, giảm stress và ngủ ngon hơn.
- Tăng trương lực, sức mạnh và độ bền của cơ bắp.
- Giúp bạn có thể lực tốt hơn cho cuộc đẻ và hồi phục nhanh hơn sau sinh.
- Giúp tăng cân lành mạnh.
#9 Chất làm ngọt nhân tạo có an toàn cho phụ nữ có thai ?
Một số an toàn, một số không
Một số chất làm ngọt có thể được sử dụng thay cho đường. Đa số chúng chứa lượng calo thấp hơn trong đường.
Chất làm ngọt an toàn:
- Aspartame (NutraSweet, Equal)
- Sucralose (Splenda)
- Stevia glycosides (Stevia, Truvia, Krisda, Pure Via)
- Acesulfame-K (chỉ sử dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm chế biến kẹo và đồ uống có ga)
Thận trọng: Saccharin (Hermesetas) chỉ có bán ở các hiệu thuốc. Trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng chất làm ngọt này khi mang thai.
Chất làm ngọt không an toàn:
- Cyclamate (Sucaryl, Sugar Twin, Sweet’N Low)
Chú ý: Luôn kiểm tra thành phần trên gói chất làm ngọt để đảm bảo độ an toàn.
Thực phẩm có chất ngọt nhân tạo không thể thay thế thực phẩm giàu chất dinh dưỡng bạn cần cho một thai kỳ khỏe mạnh.
#10 Kem chống nắng có an toàn cho phụ nữ có thai?
An toàn
- Kem chống nắng có thể làm giảm nguy cơ bị ‘nám da thai kỳ’ (sạm da ở má, trán và cằm)
- Kem chống nắng làm giảm nguy cơ ung thư da.
- Sử dụng loại kem chống nắng có chỉ số SPF tối thiểu là 15.
#11 Thuốc chống côn trùng có an toàn cho phụ nữ có thai?
An toàn nếu cẩn trọng
Tại các nước phát triển như Anh, Mỹ, Canada, phần lớn thuốc chống côn trùng bán trên thị trường đều chứa hóa chất có tác dụng chống muỗi mạnh tên là DEET. Phụ nữ mang thai và cho con bú được phép sử dụng các loại thuốc này. Các nghiên cứu cho thấy DEET hấp thu một phần qua da, tuy nhiên hóa chất này không gây hại cho sự phát triển của thai nhi khi sử dụng đúng như khuyến cáo. Các thuốc chống côn trùng chứa picaridin cũng an toàn để sử dụng cho phụ nữ có thai. Việc mặc quần áo sáng màu cũng làm giảm nguy cơ bị muỗi đốt vì muỗi bị thu hút nhiều hơn bởi các màu tối.
BS Thu Thuy
Tài liệu tham khảo
https://www.webmd.com/sleep-disorders/best-sleep-positions#1