Tin tức
Đặt lịch hẹn, tư vấn
RỐI LOẠN TĂNG ĐỘNG GIẢM CHÚ Ý – ADHD
Rối loạn tăng động giảm chú ý (Attention-deficit/hyperactivity disorder – ADHD) là một trong những rối loạn phát triển thần kinh phổ biến nhất ở trẻ. Nó thường được chẩn đoán đầu tiên ở thời thơ ấu và thường kéo dài đến tuổi trưởng thành. Trẻ mắc ADHD có thể gặp khó khăn trong việc chú ý, kiểm soát các hành vi bốc đồng (có thể hành động mà không suy nghĩ về kết quả sẽ ra sao) hoặc hoạt động quá mức.
Có ba dạng rối loạn tăng động giảm chú ý:
- Rối loạn tăng động giảm chú ý – dạng trội về giảm chú ý: Trẻ em thuộc nhóm này thường thiếu chú ý và mất tập trung. Mặc dù từ ‘tăng động’ được bao gồm trong tên gọi nhưng ở đây không có sự tăng động. Loại này thường được gọi là Rối loạn giảm chú ý
- Rối loạn tăng động giảm chú ý – dạng trội về tăng động, bồng bột: Trẻ thuộc nhóm này tăng động và bồng bột. Dạng này thường được gọi là Rối loạn tăng động giảm chú ý
- Rối loạn tăng động giảm chú ý – dạng phối hợp: Trẻ thuộc nhóm này vừa thiếu chú ý và mất tập trung, vừa tăng động và bồng bột. Dạng này cũng được gọi là Rối loạn tăng động giảm chú ý.
Rối loạn tăng động giảm chú ý là một trong những rối loạn thường gặp nhất ở trẻ em.
NGUYÊN NHÂN RỐI LOẠN TĂNG ĐỘNG GIẢM CHÚ Ý
Nguyên nhân chính xác gây ra tăng động, giảm chú ý vẫn chưa được làm rõ, những nỗ lực nghiên cứu vẫn tiếp tục. Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng rối loạn này có thể liên quan tới các hóa chất trong não. Khi các hóa chất trong não mất cân bằng có thể ảnh hưởng đến hành vi của người bệnh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ADHD bao gồm:
- Di truyền: Rối loạn tăng động giảm chú ý có tính gia đình
- Tiếp xúc với môi trường độc hại: Tiếp xúc với chì, được tìm thấy chủ yếu trong sơn và đường ống trong các tòa nhà cũ
- Mẹ có tiền sử sử dụng ma túy, rượu hoặc hút thuốc trong thai kỳ
- Sinh non hoặc sinh nhẹ cân
- Chấn thương sọ não
Nghiên cứu không ủng hộ quan điểm cho rằng ADHD là do ăn quá nhiều đường, xem quá nhiều thiêt bị màn hình, cách nuôi dạy con cái hoặc các yếu tố xã hội và môi trường như nghèo đói hoặc gia đình không hòa thuận. Chắc chắn rằng, ADHD có nhiều nguyên nhân, và những điều trên có thể làm cho triệu chứng ADHD tồi tệ hơn, đặc biệt là ở một số trẻ. Hiện tại, vẫn chưa có đủ bằng chứng để kết luận rằng chúng là nguyên nhân chính của ADHD.
DẤU HIỆU RỐI LOẠN TĂNG ĐỘNG GIẢM CHÚ Ý
Theo các tiêu chuẩn chấn đoán trong cuốn Tiêu Chuẩn Chẩn Đoán Bệnh về Sức khỏe Tâm Trí (DSM-5) của Hiệp hội Tâm thần học Hoa kỳ, thì các dấu hiệu của Tăng động/Giảm chú ý phải bao gồm:
- GIẢM CHÚ Ý:
Có ít nhất 6 triệu chứng giảm chú ý trong thời gian tối thiểu 6 tháng, đến độ không thích nghi và không phù hợp với trình độ phát triển
- Thường không thể tập trung chú ý nhiều vào các chi tiết hoặc phạm phải những lỗi lầm do bất cẩn trong học tập, làm việc hoặc trong các hoạt động khác.
- Thường khó khăn trong việc duy trì khả năng chú ý trong công việc hoặc vui chơi.
- Thường có vẻ không lắng nghe người khác khi nói chuyện trực tiếp.
- Thường không tuân theo những hướng dẫn, hoặc không thể hoàn thành bài vở ở trường, công việc nhà, hoặc các trách nhiệm nơi làm việc (không phải do hành vi chống đối hoặc không có khả năng hiểu hướng dẫn).
- Thường khó khăn khi tiến hành các hoạt động cần tính tổ chức.
- Thường né tránh, không thích, hoặc miễn cưỡng tham gia các công việc đòi hỏi sự cố gắng tinh thần trong thời gian dài (như làm bài tập ở trường hoặc ở nhà)
- Thường đánh mất những vật dụng cần thiết (đồ chơi, dụng cụ học tập, bút chì, sách vở).
- Thường dễ dàng bị sao nhãng bởi các kích thích bên ngoài.
- Thường quên làm các công việc hằng ngày.
- TĂNG ĐỘNG – BỒNG BỘT:
Có ít nhất 6 triệu chứng tăng động-bồng bột trong thời gian tối thiểu 6 tháng, đến độ không thích nghi và không phù hợp với trình độ phát triển
- Cử động tay chân liên tục, không ngồi yên
- Thường rời bỏ chỗ ngồi trong các tình huống đòi hỏi phải ngồi yên
- Thường chạy nhảy hoặc leo trèo quá mức trong những tình huống không thích hợp.
- Thường khó khăn trong khi chơi hoặc gặp khó khăn trong các hoạt động yêu cầu giữ yên lặng.
- Thường luôn di chuyển hoặc hành động như thể “gắn động cơ”.
- Thường nói quá nhiều.
- Thường buột miệng trả lời khi người khác chưa hỏi xong.
- Thường khó chờ đợi đến lượt mình.
- Thường ngắt lời hoặc quấy rầy người khác (xen vào các cuộc nói chuyện hoặc các trò chơi).
Ngoài ra, các điều kiện sau đây cần được đáp ứng:
- Dấu hiệu xuất hiện trong thời gian tối thiểu 6 tháng
- Các dấu hiệu không thích nghi và không phù hợp với tốc độ phát triển
- Các dấu hiệu phải thể hiện nhất quán trong các môi trường khác nhau (ở trường, ở nhà, ở siêu thị…)
- Các dấu hiệu gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, vui chơi, học tập và kết bạn của trẻ.
ADHD CÓ THỂ GÂY RA HẬU QUẢ GÌ?
Các nghiên cứu cho thấy trong những năm đầu đời, khả năng tập trung của trẻ là vấn đề then chốt có thể ảnh hưởng đến tư duy, và tương lai của trẻ sau này. Khả năng tập trung không tốt sẽ ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, khả năng phân tích và xử lý tình huống của trẻ.
Tình trạng này kéo dài sẽ khiến thành tích học tập của trẻ bị giảm sút, trẻ sẽ trở nên tụt hậu so với các bạn đồng trang lứa, không đủ sức tham gia các hoạt động mang tính tập trung cao, bỏ lỡ nhiều cơ hội học vấn. Từ đó, công việc, sự nghiệp và cuộc sống của trẻ lúc trưởng thành cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, đến tuổi trưởng thành, nhiều trẻ bị ADHD còn có những hành vi không tốt cho xã hội như nghiện game, cờ bạc, rối loạn hành vi xung động, đặc biệt là xung động bạo lực… Do đó, việc phát hiện và can thiệp ngay từ khi còn nhỏ là yếu tố quan trọng quyết định đến cuộc sống sau này của một đứa trẻ mắc hội chứng ADHD.
ĐIỀU TRỊ TRẺ RỐI LOẠN ADHD
Khi trẻ được chẩn đoán mắc chứng ADHD, cha mẹ thường băn khoăn về việc điều trị thế nào để phù hợp và giúp trẻ phát triển.
Hiện có rất nhiều cách để điều trị chứng ADHD ở trẻ em, nhưng dù sử dụng phương pháp nào thì điều quan trọng nhất vẫn nằm ở sự quan tâm và kiên nhẫn của cha mẹ, bởi các triệu chứng của rối loạn này cần cải thiện từ từ, không thể tiến bộ trong ngày một ngày hai. Mỗi trẻ là một cá nhân riêng biệt. Do đó, phương pháp can thiệp, trị liệu cho mỗi trẻ cũng khác nhau.
Để tìm ra những lựa chọn tốt nhất, các bậc cha mẹ nên hợp tác chặt chẽ với những người có liên quan đến trẻ như cơ sở khám trị liệu, bác sỹ, chuyên gia tâm lý lâm sàng, giáo viên, các thành viên khác trong gia đình, hoặc kinh nghiệm chia sẻ của những cha mẹ cùng hoàn cảnh bởi hơn ai hết họ là những người có chuyên môn và có trải nghiệm, sẽ giúp bạn có những chỉ dẫn đúng đắn.
Khuyến cáo điều trị cho ADHD: Học viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ khuyến nghị,
- Đối với trẻ em bị ADHD dưới 6 tuổi, đào tạo cho cha mẹ về quản lý hành vi là phương pháp điều trị đầu tiên, trước khi dùng thuốc.
- Đối với trẻ em bị ADHD từ 6 tuổi trở lên, trị liệu có thể đồng thời cả thuốc, trị liệu hành vi, trị liệu tâm lý, giáo dục.
Các phương pháp trị liệu cho trẻ ADHD
- Trị liệu hành vi, bao gồm đào tạo cho cha mẹ: mục tiêu của trị liệu hành vi là tìm hiểu và củng cố các hành vi tích cực, loại bỏ các hành vi không mong muốn hoặc không phù hợp. Các bước của trị liệu hành vi phổ biến bao gồm
- Tự giám sát: Đây là giai đoạn đầu tiên của điều trị. Cha mẹ ghi chi tiết tất cả các hoạt động của trẻ làm trong ngày và đưa danh sách cho chuyên gia trị liệu có thể thấy những gì trẻ đang làm.
- Lịch trình hoạt động hàng tuần: Đây là lúc cha mẹ và chuyên gia trị liệu làm việc cùng nhau để phát triển các hoạt động mới sẽ cung cấp cho trẻ cơ hội trải nghiệm tích cực.
- Trò chơi: Điều này được sử dụng để giúp trẻ phát triển các kỹ năng mới và dự đoán các vấn đề có thể xuất hiện trong các tương tác xã hội
- Sửa đổi hành vi: Trong bước này, trẻ sẽ nhận được phần thưởng khi có hành vi tích cực
- Liệu pháp tâm lý, hay tâm lý trị liệu là liệu pháp trò chuyện với chuyên gia tâm lý (trị liệu hoặc tư vấn) rât càn thiết trong điều trị trẻ ADHD
- Tâm lý trị liệu một liệu pháp nói chuyện có thể giúp trẻ quản lý các vấn đề của mình bằng cách thay đổi cách suy nghĩ và hành xử. Tâm lý trị liệu có thể giúp giảm sự bốc đồng bằng cách loại bỏ các phản ứng cảm xúc tiêu cực.
- Trong các buổi học trẻ sẽ làm việc với chuyên gia trị liệu để chia nhỏ các vấn đề của mình thành các phần riêng biệt, chẳng hạn như suy nghĩ, cảm xúc và hành động của trẻ. Chuyên gia trị liệu sẽ phân tích các lĩnh vực này để tìm ra những điều không tốt, không thực tế và những hậu quả của nó mang lại cho trẻ.
- Chuyên gia trị liệu sẽ giúp trẻ tìm ra cách thay đổi suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Sau khi tìm ra những điều trẻ có thể thay đổi, chuyên gia trị liệu sẽ yêu cầu trẻ thực hành những thay đổi này trong cuộc sống hàng ngày của trẻ.
10 lời khuyên cho cha mẹ có trẻ bị ADHD
- Giữ bình tĩnh. Không phản ứng mất bình tĩnh với các hành vi không ngoan của trẻ. Giữ giọng nói bình tĩnh và thái độ điềm nhiên khi áp dụng hình phạt. Thái độ giận dữ hoặc xúc động của cha mẹ có thể khiến trẻ ADHD căng thẳng hoặc lo sợ. Điều này không có ích.
- Lập thời gian biểu cho trẻ. Đặt thời gian biểu cho những thói quen hằng ngày. Cố gắng đảm bảo rằng trẻ thức dậy, đi ngủ, làm bài tập về nhà và thậm chí cả giờ chơi được thực hiện vào những thời điểm nhất định. Từ đó giúp trẻ thực hiện những thói quen tốt
- Sắp xếp các đồ dùng hàng ngày. Hãy chắc chắn rằng quần áo, ba lô, đồ dùng học tập và đồ chơi đều có không gian được chỉ định rõ ràng, để trẻ dễ lấy đồ và để đồ đúng chỗ.
- Hạn chế những thứ gây xao lãng. Tắt tivi, hạn chế tiếng ồn, cài điện thoại ở chế độ rung và không vừa nói chuyện với người khác, vừa nói chuyện với trẻ.
- Hạn chế lựa chọn. Để giúp trẻ không cảm thấy quá tải, chỉ đưa cho trẻ hai lựa chọn. Ví dụ: áo trắng hay áo xanh, ô tô cứu hỏa hay ô tô tải, bánh mì hay bún…
- Nói chuyện ngắn gọn, rõ ràng. Cho trẻ biết bạn dang lắng nghe bằng cách mô tả những gì bạn nghe trẻ nói. Khi yêu cầu trẻ làm gì đó cần hướng dẫn thật ngắn gọn, rõ ràng, cụ thể.
- Giúp trẻ lên kế hoạch. Chia nhỏ các nhiệm vụ phức tạp thành các bước đơn giản hơn, ngắn hơn. Ví dụ: nếu trẻ được giao nhiệm vụ nấu cơm, bạn có thể chia thành các nhiệm vụ nhỏ hơn như rửa nồi, lấy gạo, vo gạo, cắm điện…
- Khen ngợi hoặc phát phần thưởng. Sử dụng bảng theo dõi hành vi tích cực, sau đó cho trẻ biết con đã làm tốt bằng cách khen hoặc phát quà. Điều này sẽ giúp xây dựng lòng tự trọng và ý thức hoàn thành ở trẻ. Những lời khen ngợi sau mỗi nhiệm vụ cũng giúp tăng khả năng thành công của trẻ trong tương lai.
Cố gắng tìm các hành vi tốt của trẻ và thưởng cho trẻ hơn là cố gắng tìm lỗi và phạt trẻ.
- Kỷ luật hiệu quả. Thay vì la mắng, đánh đòn, hãy sử dụng các hình thức hiệu quả như time-out (cách ly hoặc úp mặt vào tường – chỗ cách ly phải là nơi trẻ không thể xem tivi hoặc các phương tiện tiêu khiển khác). Đặt thời gian trẻ phải ngồi yên một chỗ và bình tĩnh lại (không quá 1 phút cho mỗi năm tuổi của trẻ).
Không dùng hình phạt này như một “án phạt tù”. Sau khi hết thời gian phạt, bạn hãy nói chuyện với trẻ, hãy khen trẻ vì đã làm tốt.
- Thực hiện lối sống lành mạnh. Dành thời gian ở ngoài thiên nhiên nhiều hơn, tăng cường hoạt động thể chất, ăn các thực phẩm bổ dưỡng, ngủ đủ giấc rất quan trọng; chúng có thể giúp giảm tác động của ADHD.
Nếu bạn có bất kỳ băn khoăn gì về sự phát triển của con, hãy liên hệ với bác sĩ nhi khoa 0944.28.5656 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Bạn có thể chat với bác sĩ qua facebook phòng khám Cây Thông Xanh
PHÒNG KHÁM CÂY THÔNG XANH
– Khám trẻ ốm không lạm dụng kháng sinh
– Khám phát triển toàn diện trẻ 0-5 tuổi phát hiện sớm các bất thường
– Khám và trị liệu trẻ tự kỷ, chậm nói, tăng động, sang chấn tâm lý sau khi cha mẹ li di ly thân, trẻ khó thích ứng trường lớp
Địa chỉ: Số 39, ngõ 255, phố Vọng, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
Hotline: 0944.28.5656 | 024 – 36.28.5656.
YouTube: Phòng khám Cây Thông Xanh
Facebook: Phòng khám Cây Thông Xanh
Tài liệu tham khảo
https://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/index.html